Zaterdag of zondag rustdag

Er is mij gevraagd om een Bijbelse onderbouwing te geven, dat het allebei toegestaan is om zowel op zaterdag de rustdag te vieren als op de zondag. 

Eerst een aantal teksten.

Genesis 2 : 1-3: Alzo zijn volbracht de hemel en de aarde, en al hun heir. Als nu God op de zevende dag volbracht had Zijn werk, dat Hij gemaakt had, heeft Hij gerust op de zevende dag van al Zijn werk, dat Hij gemaakt had. En God heeft de zevende dag gezegend, en die geheiligd; omdat Hij op dezelve gerust heeft van al Zijn werk, hetwelk God geschapen had, om te volmaken.

Exodus 20 :  8-11: Gedenkt de sabbatdag, dat gij die heiligt. Zes dagen zult gij arbeiden en al uw werk doen; maar de zevende dag is de sabbat des HEEREN, uws Gods, (dan) zult hij geen werk doen, gij, noch uw zoon, noch uw dochter, (noch) uw dienstknecht, noch uw dienstmaagd, noch uw vee, noch uw vee, noch uw vreemdeling, die in uw poorten is; Want in zes dagen heeft de HEERE de hemel en de aarde gemaakt, de zee en al wat daarin is, en Hij rustte ten zevenden dag; daarom zegende de HEERE de sabbatdag, en heiligde dezelve.

Mattheüs 12 : 8: Want de Zoon des mensen is een Heere ook van de sabbat.

Kolossenzen 2 : 16, 17 Dat u dan niemand oordele in spijs of in drank, of in het stuk van de feestdag, of van de nieuwe maan, of van de sabbatten; welke zijn een schaduw van de toekomende dingen, maar het lichaam is van Christus.

Johannes 20: 1,9,26: En op de eerste dag van de week ging Maria Magdalena vroeg, als het nog duister was, naar het graf; en zag de steen van het graf weggenomen.

Als het dan avond was, op dezelven eersten dag der week, en als de deuren gesloten waren, waar de discipelen vergaderd waren om de vreze der Joden, kwam Jezus en stond in het midden, en zei tot hen: Vrede zij ulieden! En na acht dagen waren Zijn discipelen wederom binnen, en Thomas met hen; en Jezus kwam, als de deuren gesloten waren, en stond in het midden, en zei: Vrede zij ulieden!

Handelingen 20 : 7: En op de eerste dag van de week, als de discipelen bijeengekomen waren om brood te breken, handelde Paulus met hen, zullende de andere dag verreizen; en hij strekte zijn rede uit tot de middernacht.

1 Korinthe 16  : 2: Op elke eerste dag van de week, legge een iegelijk van u iets bij zichzelf weg, vergaderende een schat, naar dat hij welvaren verkregen heeft; opdat de verzamelingen alsdan niet eerst geschieden, wanneer ik gekomen zal zijn.

Openbaring 1 : 10: En ik was in de geest op de dag des Heeren; en ik hoorde achter mij een grote stem, als van een bazuin.

De zevende dag lijkt me duidelijk dat het de sabbat was. Maar nu over de zondag.

Christus is niet gekomen om het vierde gebod onderuit te halen, maar juist die te vervullen. Dat betekent: in de volle betekenis te vieren. Als de Heere van de sabbat heeft Hij de Zijnen het geheim van deze dag geleerd: werkelijk mens naar Gods beeld zijn tot Gods eer.

Christus' handelen op de sabbat gaat niet in tegen Gods welbehagen, maar tegen de uitleg en het wettische juk van de Farizeeën. Bij hun gaat het niet om de sabbatdag als gave van God aan de mens, maar om de dag zelf als opgave voor de mens.

De Heere geeft bij de schepping de tijd het ritme van zes dagen en die ene dag. God rust Zelf de eerst dag na de voltooiing van al Zijn werk. Hij heiligt die dag. Hij rust op die dag. Hij zegent die dag. Gods rust is werkelijkheid en blijft werkelijkheid.

De mens is de zesde dag geschapen. De eerst volgende dag is voor hem de rustdag. De mens begint met de rustdag. Vanuit de heerlijke band met Zijn maker, vandaar uit kan Hij beginnen.

Wanneer pas als Gods volk op aarde een volk geworden is , komt God met het vierde gebod. 

Christus is op de eerste dag opgestaan en aan de avond van de eerste dag zijn de discipelen bij elkaar. Dan komt Christus in hun midden. Het zelfde gebeurt er op de achtste dag. Opnieuw zijn de discipelen bij elkaar, nu met Thomas in hun midden. Ze zijn niet speciaal voor een godsdienstige bijeenkomst gekomen. Het kan zijn dat ze iedere avond bij elkaar kwamen. Maar Christus is het die een ander patroon ontwikkeld. Hij is het Die op de avond van de eerste dag en op de achtste dag in hun midden komt. Hij neemt het initiatief.

Hier liggen de wortels van het geheim dat de eerste dag van de week meet af voor de christenen een bijzondere dag is geworden. Al heel vroeg vinden wij getuigenissen dat de christenen aan de avond van deze dag samenkomen. Ook in Klein-Azië is dat gewoonte.

Vanwege het geheim van Christus'opstaan op deze dag en vanwege Zijn komen in de kring van de discipelen, is deze dag bij uitstek geschikt om als gelovigen samen te komen om de belofte te ervaren, dat waar er twee of drie in Zijn Naam vergaderd zijn, Hij in het midden is.  (Matth. 18 : 20)

Het is treffend dat Johannes spreekt over de eerste en over de achtste dag. Beide dagen komen wij ook in het Oude Testament tegen. Met Israëls feesten.

Bij het Paasfeest, dat niet als vanzelf met de sabbat samenvalt lezen wij, dat er op de eerste dag geen dienstwerk gedaan mag worden en dat er ook een heilige samenroeping gehouden moet worden. (Ex. 12:16, Lev.23:7, Num. 28:18) Wel mag het eten klaargemaakt worden, dat voor die dag nodig is. (Ex. 12:16)

Bij het Loofhuttenfeest worden de eerste en achtste dag aangeduid als verbodsdagen, waarop geen dienstwerk gedaan mag wordenen waarop een heilige samenroeping gehouden dient te worden(Lev.23:35,36,39) Na de terugkeer uit de ballingschap wordt het Loofhuttenfeest weer op deze wijze gevierd. (Neh. 8:19) Ook bij de inwijding van het altaar van de tempel houdt Salomo op de achtste dag een verbodsdag. 2 Kron. 7 : 9

Bij Ezechiël 43:27 is de inwijding van het altaar eveneens verbonden met de achtste dag. De inwijdingsceremonie, middels verschillende door de Heere voorgeschreven zond- en brandoffers, duurt zeven dagen. 

Conclusie

Uit het voorafgaande wil ik als conclusie trekken, dat het zeer opmerkelijk is, dat de HEERE in het Oude Testament in relatie met de grote feesten, dus in een zeer feestelijk kader verbodsdagen gaf naast de sabbat. Met uitzondering van de grote verzoendag, die een absolute sabbat was. zijn deze verbodsdagen bijzondere sabbatten, waarop alleen dienstwerk verboden is. Er mag bijvoorbeeld wel gekookt worden, wat voor die dag nodig is. Zo leerde Israël ook al een andere vorm van de sabbat kennen. Deze dagen zagen al op de Nieuwtestamentische dag des Heeren, zoals deze in later tijd meer en meer gestalte zou krijgen.

Uit het jaar 112 na Chr. is er een brief aan de keizer Trajanus gevonden waar berechte christenen onder druk van de vervolging tot het heidendom teruggekeerd zijn. Het was hun gewoonte om op een vastgestelde dag voor het aanbreken van de dageraad samen te komen. Om tot Christus als hun God liederen te zingen. In deze samenkomst verbonden zij zich ook door een eed aan elkaar. Ze beloofden zicht te onthouden van diefstal, moord, echtbreuk, verbreken van beloften, ontkennen van de ontvangst van toevertrouwde goederen. Hierna gaan de christenen uit elkaar om later op de dag opnieuw samen te komen voor een maaltijd met gewoon voedsel. Ze kwamen dus tweemaal samen op de dag des Heeren, namelijk voor en na de arbeid. 

Het is vanuit bovenstaande duidelijk dat voor de christenen van meetaf de eerste dag van de week een bijzondere vierdag is geweest. Dat wil niet zeggen, dat er ook Joden-christenen waren, die zowel de sabbat als de zondag vierden. 

Onder keizer Constantijn de Grote is de zondag als rustdag ingesteld. Het was bijzonder zo'n ommekeer dat plaats vond, niet in één provincie achteraf, maar in één keer  in het gehele Romeinse rijk. 

Zaterdag of zondag?

Voor vele Joden is de sabbat nog de zaterdag. Voor vele christenen is de sabbat de zondag geworden. 

Maar er zijn er natuurlijk die met noodzaak op die dag moeten werken. B.v. Rabijnen, predikanten, evangeliedienaars, mensen die in de zorg, of beveiliging en bescherming van het volk werken, e.d. Die zullen dan op een andere dag echt rustdag moeten vieren. 

Belangrijk is dus veroordeel elkaar niet hierin!

Maar vier de sabbat of zondag tot eer van God. 

'k Heb hier wel wat naslagwerk voor nodig gehad om dit te kunnen schrijven.

Gods blauwdruk voor het leven, David A. Seamands

Heiligt Mijn Naam en Mijn dag, Ds.R. van Kooten